Alzheimer’ın Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Demans, tüm dünyada yaşlı popülasyon için büyük bir sağlık sorunu olarak görülmektedir. Demans oranı 65 yaşındaki kişilerde %1.5 olarak tahmin edilmekte ve ilerleyen yaşla beraber daha da artarak 85 yaş ve üzeri kişilerde %22 seviyelerine ulaşmaktadır.1
Demans, yaşlanmayla birlikte görülme oranı artan ciddi bir sağlık sorunudur ve tüm demans tipleri arasında en sık görüleni olarak Alzheimer hastalığı karşımıza çıkmaktadır.1 Alzheimer hastalığı; merkezi sinir sisteminin (MSS) çeşitli kısımlarında nöron ve sinaps kayıpları nedeni ile ortaya çıkan; bilişsel işlevlerde azalma, öz bakım yetersizlikleri, çeşitli nöropsikiyatrik ve davranışsal bozukluklar ile karakterize progresif nörodejeneratif bir hastalıktır.2
Risk Faktörleri
Alzheimer hastalığının oluşumunda yaşlanmanın önemli bir risk faktörü olduğu ve 65 yaş sonrasında hastalığın görülme sıklığının her beş yılda bir iki katına çıktığı bildirilmiştir.2 Bunun yanında kafa travmaları, virüs enfeksiyonları ve metabolik lezyonlar da Alzheimer hastalığı riskini artırmaktadır. Son zamanlarda yüksek miktarda doymuş yağ ile beslenmenin Alzheimer’e yakalanma riskini artırdığı ileri sürülmektedir.3
Alzheimer hastalığının gelişiminde bir diğer önemli etken genetik yatkınlıktır; Alzheimer’lı birinci derece akrabaları olan bireylerde hastalık riskinin arttığı gözlenmiştir.2
Alzheimer Hastalığının Belirtileri
Alzheimer hastalığının erken dönemdeki başlıca klinik belirtisi bellek bozukluğudur. Alzheimer hastalığının klinik seyrine ilişkin 7 evre tanımlanmıştır:2
Evre 1: Hasta bilişsel zayıflık semptomları göstermeye başlamıştır.2
Evre 2: Hasta cüzdan, anahtar, gözlük gibi genel objelerin yerlerini unutmaya başlamaktadır ancak iletişim becerileri henüz bozulmamıştır. (Çok hafif bilişsel zayıflık)2
Evre 3: Hastalar konuşma sırasında kelime seçimlerinde ve tanıdıklarının isimlerini hatırlamakta zorlanmakta, sıklıkla eşyalarını kaybetmektedir. Bu evrede hastaların plan yapma ve organizasyon becerileri azalmıştır. (Hafif bilişsel zayıflık)2
Evre 4: Hastalarda kısa dönem bellekte önemli kayıplar gözlenmektedir. Kişisel geçmiş ile ilgili bellek zayıflıkları söz konudur. Hastalar sosyal konularda içlerine kapanıktır. (Orta bilişsel zayıflık)2
Evre 5: Hastalar yer zaman kavramları ile ilişkili olarak zihinsel karışıklık yaşamaktadırlar. Adresleri, telefon numaraları, mezun oldukları okulların isimleri gibi önemli detayları hatırlamakta güçlük çekmektedirler. Öz bakım ve günlük aktiviteler için yardıma ihtiyaç duymaktadırlar. (Orta-şiddetli bilişsel zayıflık / Erken dönem demans)2
Evre 6: Spontan konuşmada, kelime bulmada zorluklar ve konuşma becerilerinde kayıplar gözlenmektedir. Tuvaletini tutmada zorluk yaşayan hastalar günlük aktiviteler için daha fazla yardıma ihtiyaç duyulmaktadırlar. (Şiddetli bilişsel zayıflık / Orta dönem demans)2
Evre 7: Hastaların konuşma yetenekleri azalmış ya da kaybolmuştur, yutmada zorluk yaşamaktadırlar. Bu evrede hastalar 24 saat bakıma ihtiyaç duymaktadırlar. (Çok şiddetli bilişsel zayıflık / Geç dönem demans)2
Alzheimer Hastalığı Riskini Azaltmak İçin Neler Yapmalı
Zihinsel olarak zorlayıcı ve ilginç aktivitelerle meşgul olmak, yeni bilgiler öğrenmek ve yeni uğraşılar elde etmeye öncelik verilmelidir. (Sudoku, yeni bir dil, satranç gibi)4
Beynin bilgi ve deneyimleri uzun süreli hafızaya kaydetmesi için süreye ihtiyacı vardır. Bu sebeple uyku düzeni önemlidir.4
Stres dikkat, konsantrasyon ve hatırlamayı bozar, bu nedenle stresi azaltmak önleyici bir faktördür.4
Aktif fiziksel yaşam, kan dolaşımını arttırarak beyin hücrelerine oksijen ve gıdaların naklini artırır. Böylece beynin daha etkili çalışmasını sağlar.
Araştırmalar geniş ve çeşitli sosyal ağ içinde olan kişilerin daha sağlıklı kaldığına işaret etmektedir. Aktif bir sosyal yaşam içinde olmak Alzheimer riskini azaltır.
Her yıl 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü, hastalık hakkında farkındalık yaratmak ve insanları bilinçlendirmek için kutlanmaktadır. Siz ya da yakınız bu belirtileri yaşıyorsanız en yakın hekime başvurmakta gecikmeyin.